Op 16 september stond in Vlietnieuws het artikel : het beloftencircus komt weer in het land ( https://vlietnieuws.nl/2025/09/16/het-beloftencircus-komt-weer-in-het-land/ ). De komende verkiezingen geven weer ruim baan aan profilerende politici die veel beloven maar daarna weinig waarmaken en er zeker niet van leren. Want een stukje feitelijke en onafhankelijke evaluatie ontbreekt systematisch. Zo ook in Leidschendam-Voorburg, een gemeente met een begroting van zo’n 300 miljoen euro.

Maar er is ‘goed’ nieuws: het college van B&W heeft de handschoen opgepakt en op 29 september in Vlietnieuws zichzelf geëvalueerd ( https://vlietnieuws.nl/2025/09/29/u-zegt-het-maar-vol-vuur-vooruit-terugkijken-met-vertrouwen-en-trots/ ). Met trots kijken ze terug op hetgeen bereikt is van hun coalitieakkoord met de titel ‘Bouwen aan vertrouwen, verbinden en vooruitgang’.

Veel ambities zijn, volgens het college, waargemaakt waar onder meer transparantie over de begroting, verbetering in de wijken, betere mobiliteit en verkeersveiligheid, vergroening en meer verbinden omdat duizenden mensen hebben meegedacht en gepraat. Ook de veiligheid door meer buurtpreventieteams en versterking crisisorganisatie, stond hoog op de agenda. Door de samenwerking met iedereen zijn beloftes waargemaakt en daar is het college erg trots op.

Aan de hand van wat oer-Hollandse waarheden een nadere verdieping. Een aantal spreekwoorden en gezegden schieten, in reactie hierop, door mijn hoofd.

= ‘De slager keurt zijn eigen vlees’: relevanter dan een zelfanalyse is uit te gaan van een onafhankelijke, systematisch feitenonderzoek door derden. Toch niet moeilijk om bijvoorbeeld de Rekenkamer hier opdracht voor te geven? Hier kan veel van geleerd worden.

Een tip. Het budget hiervoor kan gevonden worden in de 360.000 euro die de gemeente uit wil trekken voor een externe bemiddelaar om de stroeve samenwerking met de eigenaar van de Mall te gaan verbeteren. Te betalen door de gemeente. Hetgeen duidelijk aangeeft hoe de verhoudingen liggen tussen gemeente en Mall-eigenaar URW.

Ook kan een digitale peiling onder inwoners met scores op het overheidsoptreden van de laatste 4 jaar op de 10 belangrijkste lokale themavelden relevant zijn. Het overall rapportcijfers is dan relevant voor bespreking in de raad, lerend vermogen voor bestuurders en zinvolle informatie voor toekomstig kiesgedrag van burgers.

= ‘Veren in je eigen achterste steken’: trots en voldoening wordt breed geëtaleerd over enkele van de eigen daden. Opvallend dat het college niet rept over mislukte dossiers of targets die niet gehaald zijn. Is het primair geen zaak van de burgers van Leidschendam-Voorburg om hier een oordeel over te vellen? Want: wie betaalt, bepaalt, toch?

= ‘Als de vos de passie preekt, boer pas op je ganzen’: duizenden inwoners zouden gehoord zijn over legio onderwerpen? Aardig maar is er geluisterd en wat is er mee gedaan? Net zoveel als bij de participatie over de jongerenflat Vlietweg 3 en 8a? Stelselmatig besteedt het college de burgerparticipatie uit aan de belanghebbende projectontwikkelaar om er vervolgens een waarderende klap op te geven: proces is zorgvuldig en plan wordt conform afspraak uitgevoerd.

Inspraak zonder invloed is geen burgerparticipatie en werkt eerder contraproductief. Niet vreemd dat 9 van de 10 inwoners van de gemeente geen vertrouwen hebben in de gemeenteraad die in deze corrigerend op zou moeten treden en geacht worden voor de belangen van haar burgers op te komen.

= ‘De waarheid kan geen herberg vinden’: hoezo een meer transparante lokale overheid, meer groen, sterkere wijken met meer verbinding, betere mobiliteit en meer veiligheid? Stevige uitspraken die door het college verantwoord worden door processtappen en procedures te etaleren en niet gebaseerd zijn op de beleving van burgers, feiten en de werkelijkheid. Denk aan de WOO (Wet open overheid)-verzoeken, eenzaamheid ontwikkeling, verkeersproblemen (Mall, Voorburg etc.), aantasting groen bij onder andere Schakenbosch, Vlietland etcetera. Het lijkt wel of het ontbreken van daadkracht en resultaat van overheidswege steevast gepareerd wordt door de buitenwacht te wijzen op de veelgebruikte Publieke P’s: procedures, processen, planning, praten, prioriteiten en poen.

= ‘De waarheid geweld aandoen’: laten we eens al voorbeeld inzoomen op veiligheid dat hoog op de agenda bij het college staat. Dit aspect is onlosmakelijk verbonden met de ontwikkeling van de criminaliteit die in Leidschendam-Voorburg, volgens de website www.waarstaatjegemeente.nl, structureel hoger ligt dan het landelijk gemiddelde en niet daalt maar stijgt. Per 10.000 inwoners zijn er in begin 2022 (start collegeperiode) 109 misdrijven en in tweede kwartaal van dit jaar 138 misdrijven. (landelijk resp. 105 en 112), Dit beeld is voor nagenoeg alle vormen van criminaliteit hetzelfde.

= ‘Twee halve waarheden maken geen waarheid’: het klopt dat de woningnood door het college aangepakt wordt door de bouw van honderden woningen. Dit kwantitatieve beeld wordt echter onderuitgehaald door de werkelijkheid en de beloften uit het coalitieakkoord uit 2022. Deze belofte was: een meer betaalbaar, divers en duurzaam woningaanbod met nadruk op sociaal en middensegment (zowel huur als koop). Nevendoelstellingen daarbij zijn onder andere: 30% sociale huur, leefbaarheid, diversiteit, doorstroming en mobiliteit. Geconstateerd kan worden dat er in deze collegeperiode overwegend dure en erg dure koopwoningen zijn gerealiseerd. De hoofddoelstelling van de woonparagraaf uit het akkoord alsmede haar nevendoelstellingen zijn dus niet gerealiseerd.

Meer en andere spreekwoorden en gezegden kunnen van toepassing zijn als reactie op de zelfpromotie van B&W. Echter het beeld is duidelijk en ligt ergens tussen ‘Belofte maakt schuld’, ‘Al draagt de aap een gouden ring, het blijft een lelijk ding’ en ‘Ter leering ende vermaeck’.

Tijd voor een echte onafhankelijke evaluatie van wat het college beloofd heeft en wat daarvan gerealiseerd is op basis van feiten?

(Rob van Engelenburg)